‘Die meneer doet wel aardig, maar is het eigenlijk niet, he?’ Het zou zomaar een uitspraak van een hooggevoelig kind kunnen zijn. Want hooggevoelige kinderen voelen mensen, stemmingen en sferen heel goed aan. Vaak prikken zij feilloos door ‘maskers’ heen. Dat is natuurlijk een prachtige eigenschap. Het is waardevol als je aanvoelt of mensen goede of slechte bedoelingen hebben, of hoe een omgeving aanvoelt.
Toch kan de eigenschap ook voor onrust zorgen. Met name wanneer er iets speelt waar het kind niets van weet (of mag weten). Soms verzwijgen ouders nare situaties, omdat zij hun toch al zo gevoelige kind niet willen opzadelen met zorgen of verdriet. Dus wordt er – met de beste bedoelingen – maar niet gezegd dat het niet zo goed gaat met de gezondheid van opa. Of dat papa en/of mama een fikse ruzie hebben gehad. ‘Laten we maar niets zeggen, hij trekt het zich altijd zo aan.’
Verwarrend
Maar wanneer je als kind feilloos aanvoelt dat er iets aan de hand is, is ’niks-aan-de-hand’-gedrag heel verwarrend. Want hooggevoelige kinderen voelen stemmingen goed aan. Ze voelen een zware stemming hangen in huis, of merken jouw gespannenheid, maar niemand zegt er iets over. Het kind gaat zich onzeker voelen. ‘Waarom zegt niemand iets? Of heeft het soms met mij te maken? ik heb vast iets verkeerd gedaan.’ (Zichzelf de schuld geven, daar zijn hooggevoelige kinderen goed in!) Ook kan het kind zelf gaan verzinnen wat er aan de hand zou kunnen zijn. En die fantasieën kunnen zomaar erger zijn dan de werkelijkheid.
Zorgen
Als het kind iets aanvoelt wat het niet kan plaatsen, kan het zijn onbehagen uiten in bijvoorbeeld ‘moeilijk’, drammerig gedrag of een kort lontje. Maar het kind kan ook erg aan je gaan ‘hangen’, omdat het zich (onbewust) zorgen over je maakt. En dat is niet makkelijk, vooral niet als je door de omstandigheden zelf al niet zo goed in je vel zit.
Authenticiteit
Openheid, eerlijkheid en authenticiteit zijn heel belangrijk. Natuurlijk hoeft een kind niet altijd tot in detail te weten wat er speelt. Maar (in kindertaal) laten weten wat er (ongeveer) aan de hand is en waarom je verdrietig of boos bent, is beter dan zwijgen. Zeker wanneer je merkt dat je kind uit zijn doen is. De boodschap die je hebt is misschien niet leuk, maar dat is verwarring en onzekerheid ook niet. Als kinderen niet weten wat er speelt, gaan ze er zelf over fantaseren. En dan kan het zelfs nog erger zijn dan de werkelijkheid! Bovendien; als je de waarheid vertelt, krijg je meteen de kans er met elkaar over te praten en eventuele onnodige zorgen weg te nemen.
Opluchting
Zelfs als je niets wilt of kunt loslaten (of wanneer je gewoon een keer niet zo in je ‘hum’ bent), is het goed om kinderen in ieder geval in hun gevoel te bevestigen. ‘Je merkt misschien dat ik niet zo vrolijk ben. Dat klopt, ik voel me niet zo lekker. Maar dat gaat weer over en het heeft niets met jou te maken.’ Alleen het horen van zo’n bevestiging kan al een hele opluchting zijn voor het kind. Het weet dan dat het niet aan hem ligt en dat zijn gevoel klopte, wat zijn zelfvertrouwen goed zal doen. En door open en eerlijk te zijn, laat je je kind weten dat je zijn gevoelens serieus neemt en dat het – ook in minder leuke situaties – op jou kan vertrouwen.
